Meer doden in de bouw. Wat zijn de verantwoordelijkheden van de opdrachtgever?
We zien veel berichten voorbij komen over het stijgende aantal ongevallen in de bouwsector. Het aantal dodelijke ongevallen is de laatste twee jaar verdubbeld. Afgelopen jaar kwamen in Nederland twintig bouwvakkers om het leven. In 2016 waren dat er zestien en het jaar daarvoor negen.
Woordvoerder Paul van der Burg van de Inspectie SZW zegt tegen de NOS dat de toename van het aantal doden in de bouw vooral komt doordat er veel meer onderaannemers, zzp’ers, buitenlandse krachten en niet-gekwalificeerd personeel op de bouwplaatsen werken en dat leidt tot onveilige situaties. Voorheen was er altijd één grote aannemer met één veiligheidscoördinator, maar tegenwoordig is daar geen sprake meer van en dat leidt tot grote problemen, aldus van der Burg.
Verantwoordelijkheid opdrachtgever en onderaannemer
Hoe zit het eigenlijk met de verantwoordelijkheid van opdrachtgever en onderaannemer? De verantwoordelijkheid voor veiligheid begint al in de ontwerpfase. De opdrachtgever voor het bouwwerk dient tijdens de ontwerpfase de veiligheid en gezondheid van de uitvoeringsfase al in ogenschouw te nemen.
Verantwoordelijke leidinggevenden in de uitvoeringsfase dragen verantwoordelijkheid zowel richting eigen medewerkers als naar medewerkers van onderaannemers. Dit werd pijnlijk duidelijk naar aanleiding van een uitspraak van de hoge raad van begin 2015 die betrekking heeft op een dodelijk arbeidsongeval te Alphen aan den Rijn in 2010. Het slachtoffer in deze zaak was met enkele collega’s aan het werk op het dak van een kleine bedrijfshal. Hij stapte op een lichtplaat, zakte daar doorheen en viel ongeveer 7 meter naar beneden waar hij terecht kwam op een betonnen vloer. Het directe gevolg was hersenletsel, waaraan het slachtoffer twee dagen later overleed.
Uit onderzoek bleek dat er geen vangnetten meer onder de lichtplaat hingen, want die waren op last van de V&G coördinator uitvoeringsfase verwijderd. Hij is vervolgd voor dood door schuld (artikel 307 wetboek van Strafrecht) en de hoofdaannemer voor het overtreden van artikel 10 van de Arbeidsomstandighedenwet (voorkomen gevaar voor derden).
Bouwprocesbepaling
Voor opdrachtgevers in de bouw kent de arbeidsomstandighedenwetgeving de bouwprocesbepalingen, te vinden in het Arbeidsomstandighedenbesluit afdeling 5. In de bouwprocesbepalingen is geregeld wat de verantwoordelijkheid van de opdrachtgever is voor de coördinatie en samenwerking in dit soort (bouw)projecten. De nadruk is op de bouw gelegd omdat juist daar risico’s ontstaan door samen te werken met verschillende partijen en mensen.
Veiligheid opnemen in contracten
Op grond van het Burgerlijk Wetboek (titel 7 uit boek 7) is een opdrachtgever (door een werknemer) aan te spreken op slechte arbeidsomstandigheden.
Wordt de planning niet gehaald? Dan liggen er momenteel vaak wurgcontracten voor de aannemer klaar met torenhoge boetes. Door de druk op de planning wordt vaak sneller gewerkt wat leidt tot onveilige situaties en incidenten. In plaats van dat een opdrachtgever de opdracht nu voornamelijk wegzet op basis van prijs, snelheid en planning wordt men nu ‘gedwongen’ om meer verantwoording te nemen en de helikopterview in te nemen in het gehele proces en het belang van de werknemers in de uitvoeringsfase zwaar mee te laten wegen. Als opdrachtgever kun je in de ontwerpfase een belangrijke fundatie leggen voor veiligheid en gezondheid in de uitvoeringsfase. Opdrachtgevers kunnen veilig en gezond werken opnemen in contracten en de daarbij behorende randvoorwaarden. Ook in de ontwerpfase tijdens het overleg met architect en ingenieurs dient er nadrukkelijk aandacht te worden aan de veiligheid, zowel tijdens de uitvoering, als onderhoud en de uiteindelijke sloop. De cyclus start bij de opdrachtgever en eindigt uiteindelijk bij de opdrachtgever. Dat is het belang van verantwoord opdrachtgeverschap!
Spanningsveld
Om in het spanningsveld tussen risico’s en maatregelen en de belangen van opdrachtgever en opdrachtnemer goed uw werk te doen, is het van belang om in de voorbereidingsfase van een
project het fundament te leggen voor een veilige realisatie van het project. In de uitvoeringsfase kunt u zorgen dat de uitvoering soepel voorloopt. Het hebben van kennis en het goed kunnen
toepassen van deze projectveiligheidsinstrumentenis daarbij essentieel.
Ongevallen in de bouwsector voorkomen
De cursus Project veiligheid biedt inzicht in het organiseren van een tijdelijke veiligheidsorganisatie tijdens nieuwbouw of verbouw/renovatieprojecten en industriële stops. 12 april starten we in Zeist.
Wij geven met een team van gediplomeerde en ervaren veiligheidskundigen invulling aan het VGM beleid. Met het uitbesteden van het veiligheidsmanagement voldoet u aan alle VGM verplichtingen en vereiste wetgeving. De arbeidsveiligheid van alle medewerkers (aannemer, onderaannemers, nevenaannemers en hun onderaannemers) is tijdens de gehele projectfase geborgd!
Actueel
Onze nieuwste artikelen
23/09/2024
Fedec zet koers naar de toekomst van duurzaamheid: Kennissessie over Milieuprestatie Gebouwen tijdens het congres 'Het Energielabel van de Toekomst'
Stel een vraag