‘We werken veilig of we werken niet’, ‘Hier wordt veilig gewerkt’ en ‘Al 300 dagen zonder ongeval’, zomaar een aantal kreten die je als werknemer tegen kunt komen op de werkvloer. Kreten die soms uit de lucht gegrepen lijken, want is honderd procent veilig werken überhaupt mogelijk?
De basis voor veilig werken lig vast in de Arbowet. De Arbowet werd in 1980 in verschillende stappen ingevoerd. Sinds het ontstaan van deze wet is er veel veranderd voor werknemers op de werkvloer. Zo kregen bedrijven meer verantwoordelijkheden en verplichtingen om de veiligheid en gezondheid van hun werknemers te beschermen. Werkgevers zijn verplicht zorg te dragen voor de veiligheid en gezondheid van de werknemers, maar is honderd procent veiligheid te garanderen?
Als alle ongevallen te voorkomen zijn en we honderd procent veilig kunnen werken, waarom gebeurt dit dan niet? Moeten we met z’n allen nog harder ons best doen?
Het volledig elimineren van een gevaar is vrijwel nooit mogelijk. Het risico is te elimineren maar het gevaar niet. Het risico ontstaat zodra de kans bestaat dat een medewerker wordt blootgesteld aan het gevaar.
Dit soort risico’s zijn een soort taboe op de werkvloer geworden, terwijl het onmogelijk is om deze risico’s uit de bannen. Wij mensen zijn niet ‘ontworpen’ om werkzaamheden uit te voeren, dus bij elke stap of handeling die je neemt op de werkvloer zijn er risico’s aan te wijzen. Onze kennis en middelen zijn beperkt. We nemen keuzes, binnen onze beperkingen, zo goed mogelijk. En vaak onder een bepaalde tijdsdruk. Achteraf kunnen we pas het hele plaatje zien en dan blijkt soms dat een keuze niet helemaal de juiste is geweest. Het resultaat is anders dan we gedacht en gehoopt hadden. Maar dat is achteraf en achteraf is altijd mooi wonen.
James Reason noemt veiligheid iets dat voortdurend moet worden nagestreefd in plaats van bereikt. Veiligheid is een guerrillaoorlog, die je waarschijnlijk niet gaat winnen, maar je kunt wel je uiterste best doen! Veiligheid is niet iets wat moet van je werkgever of klant. Het is iets wat je moet willen voor jezelf.
Concluderend kan gezegd worden dat honderd procent veiligheid niet mogelijk is, maar dat neemt niet weg dat we onze uiterste best moeten doen. Het is belangrijk dat een ieder de verantwoordelijkheid neemt om veilig te werken.
Veiligheid is het bewust nemen van aanvaardbare risico’s. Dit is de spagaat waarin de Veiligheidskundige zich bevindt.
“Waar ik als veiligheidskundige tegenaan loop is de soms zwart-witte discussie met mede-MVK-ers. Het pragmatische verdwijnt, de theorieboeken en wetgeving prevaleert “ Lees ook het artikel: ‘Het grijze gebied van veiligheid’ dat afgestudeerd Middelbaar Veiligheidskundige Hans Albers schreef.
Bron: James Reason - Safety paradoxes and safety culture, Carsten Busch - veiligheidsfabels 1-2-3